- Bijna alle sigarettenfilters bestaan voor het grootste deel uit celluloseacetaat, oftewel niet-afbreekbaar plastic, en zijn de meest voorkomende vorm van zwerfafval ter wereld.
- In Nederland belanden naar schatting elk jaar miljarden sigarettenpeuken op straat.
- Peuken leiden tot dusdanige hoge opruimkosten voor gemeenten dat ze niet beginnen aan de specifieke aanpak ervan.
- Peuken ontsieren de leefomgeving.
- Zwerfpeuken trekken ander afval aan, volgens de broken window theory.
- Door wetenschappelijk onderzoek worden de effecten van zwerfpeuken in het milieu steeds meer bekend: denk aan bijvoorbeeld slechter groeiende grassen en giftigheid voor vissen. (zie onder)
- Sigarettenfilters verschenen voor het eerst in de jaren 1950 na vroege bezorgdheid over de gezondheid van sigaretten en zijn enkel een marketingtool gebleken.
- Niet-afbreekbare plastic filters zijn niet nodig in sigaretten.
- Publiekscampagnes gaan het enorme probleem van zwerfpeuken niet oplossen.
- Volgens National Geographic worden wereldwijd jaarlijks 4,5 biljoen sigaretten weggegooid (4.500.000.000.000)
De grootste vorm van plasticvervuiling?
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie wordt wereldwijd tot 2/3 van de peuken op de grond gegooid. In Nederland werden in 2019 9,8 miljard sigaretten verkocht. Naar schatting belanden in ons land jaarlijks enkele miljarden filters op straat. Bij de International Coastal Cleanup, waaraan ruim 16,5 miljoen vrijwilligers meededen, voerde de peuk van 1986 tot 2019 de lijst met meest gevonden zwerfafval items aan. Bijna alle filters bestaan voor het grootste deel uit celluloseacetaat, een niet-afbreekbaar plastic.
Met 11 milieuorganisaties en bedrijven, verenigd in het Plastic Peuken Collectief, vragen wij onze overheid om dit urgente en enorme milieuprobleem bij bron aan te pakken. Een verbod op de plastic sigarettenfilter is de enige effectieve oplossing.
Tientallen organisaties onderschrijven onze doelstellingen. Doet jouw organisatie ook mee?
De gevolgen
Zwerfpeuken dragen sterk bij aan het plastic probleem in onze oceanen en zijn ze schadelijk voor het aquatische leefmilieu. Bovendien lekken op de grond gegooide peuken gifstoffen zoals benzeen, arsenicum en nicotine weg in onze bodem en waterwegen. Onderzoek heeft uitgewezen dat bepaalde grassen en klavers minder snel en lang groeien in de nabijheid van peuken. Ook zijn peuken giftig gebleken voor vissen. Op het land vormen weggegooide sigarettenpeuken een steeds groter risico voor het ontstaan van branden in bos, huis en bij spoorwegen. Naast de concrete impact op het milieu, leiden de peuken ook tot (te) hoge opruimkosten voor gemeenten. Constance Steenkamp, gemeente Amsterdam: ”Bij de gemeente Amsterdam is het op dit moment lastig om aparte aandacht voor het opruimen van peuken te hebben vanwege de hoge kosten die het met zich meebrengt.” Ten slotte ontsieren sigarettenfilters onze leefomgeving en trekken ze, volgens de broken window theory, ander afval aan.
Product aanpakken
Zonder een aanpak vanuit de overheid blijven peuken in grote hoeveelheden in het milieu terechtkomen. Er is bewijs te over dat communicatiecampagnes en opruimacties het probleem niet gaan oplossen. We moeten het product zelf aanpakken. We willen af van de plastic sigarettenfilter die enkel dient als marketinginstrument om méér sigaretten te verkopen. Argumentatie van de tabaksindustrie vóór de filters zijn stevigheid, kleur en positieve gezondheidseffecten. Voor de eerste twee is plastic niet nodig, de laatste claim is wetenschappelijk ontkracht. (voor meer informatie verwijzen we naar het netwerk Nederland Rookvrij)
Momenteel zetten de tabaksfabrikanten niet in op een verandering van hun producten maar enkel op communicatiecampagnes en pocket ashtrays, waarmee het probleem niet opgelost gaat worden. Daarom vragen we de overheid ook de nodige wetgevende stappen te zetten richting een verbod op plastic filters zodat het probleem bij de bron kan worden aangepakt.
